Na całym świecie temat zrównoważonego budownictwa od lat nie traci na aktualności. To kierunek, dzięki któremu jesteśmy w stanie w znaczący sposób ograniczyć emisję dwutlenku węgla i zużycie zasobów naturalnych, a także ogólnie przyczynić się do poprawy samopoczucia i zdrowia ludzi. W Polsce również wzrasta w tym zakresie świadomość – zarówno wśród deweloperów czy generalnych wykonawców, jak i klientów coraz częściej oczekujących różnego rodzaju ekorozwiązań. Na mapie naszego kraju raz po raz wyrastają nowe zielone budynki – obiekty oszczędne i komfortowe, stworzone z poszanowaniem środowiska naturalnego i dbałością o los przyszłych pokoleń.
Co to właściwie oznacza, że budownictwo jest zrównoważone? Jak wielu Polaków deklaruje gotowość poniesienia większych kosztów, by nabyć tego typu nieruchomość? Jak rozwija się certyfikowane budownictwo zrównoważone w naszym kraju?
Budownictwo zrównoważone, czyli…
Często za podstawowy wyróżnik zrównoważonego budownictwa uznaje się oszczędność energii i wody – to znaczne uproszczenie, gdyż definicja tego pojęcia jest znacznie szersza.
Przeczytaj również: Budownictwo ekologiczne – definicja, wymagania, certyfikaty.
Równie istotne są inne parametry zapewniające ludziom wysoką jakość środowiska bytowania, takie jak: komfort akustyczny, cieplny, dostęp do światła dziennego, dobra wentylacja i niski poziom zanieczyszczeń powietrza. W końcu to wewnątrz budynków spędzamy większość naszego życia.
Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego (PLGBC) wyróżnia aż 8 obszarów istotnych z punktu widzenia zrównoważonego budownictwa:
- W inteligentny sposób podchodzi do energii.
Oznacza to, że zarówno na etapie projektu, budowy, jaki i eksploatacji zrównoważone budownictwo dąży do zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia mediów, zwłaszcza energii, stosując rozwiązania pozwalające je zredukować (np. odnawialne źródła energii).
- Zabezpiecza zasoby wody.
Aby ograniczyć zużycie wody w budynku, zrównoważone budownictwo zmierza w kierunku zmniejszenia zapotrzebowania oraz strat. Ważne jest też opomiarowanie zużycia oraz wtórne wykorzystanie deszczówki i wody szarej.
- Minimalizuje produkcję odpadów, maksymalizuje ponowne użycie.
Szczególnie niebezpieczne są odpady, które powstają na budowie i podczas rozbiórki. Duże znaczenie dla zrównoważonego budownictwa ma zatem stosowanie trwalszych materiałów i recykling, a także angażowanie późniejszych użytkowników obiektu w segregację odpadów.
- Poprawia samopoczucie i zdrowie użytkowników.
W tym aspekcie istotne są efektywne systemy wentylacji, ogrzewania i chłodzenia, dostęp światła dziennego, akustyka pomieszczeń oraz zdrowe materiały nieemitujące szkodliwych substancji.
- Obejmuje cały cykl życia budynku.
Gospodarka cyrkularna (obiegu zamkniętego) to jeden z filarów zrównoważonego budownictwa. Obiekty mają być projektowane tak, by można je poddawać renowacji, recyklingowi i regeneracji albo by ponownie wracały do cyklu produkcyjnego.
- Zachowuje zielony krajobraz.
Następuje odwrót w stronę natury, stąd dbałość o zachowanie, a wręcz poprawę bioróżnorodności w naszym otoczeniu oraz kreowanie zielono-błękitnej infrastruktury i zielonych przestrzeni (ściany i fasady, dachy).
- Ułatwia użytkownikom kontakt.
Współczesne zrównoważone budownictwo uwzględnia dobre samopoczucie osób przebywających we wnętrzach. Przestrzeń ma być dostosowana na potrzeb i preferencji użytkowników, dbać o ich work-life balance.
- Dostosowuje się do zmiennych warunków.
Budownictwo zrównoważone nie tylko ogranicza swój negatywny wpływ na środowisko, lecz także powinno być odporne na zmiany klimatyczne i adaptować się do zmian w otoczeniu. Stąd użycie trwałych materiałów i projektowanie budynku w elastyczny sposób.
Ilu Polaków jest gotowych płacić za budownictwo zrównoważone
Nie ulega wątpliwości, że przyszłość architektury na świecie związana jest ze zrównoważonym budownictwem – to jeden z głównych trendów w nadchodzących dekadach.
Przeczytaj również: Architektura przyszłości.
I rzeczywiście według badania przeprowadzonego przez UCE Research i Studio4Space w czerwcu 2023 roku niemal 35% Polaków byłoby skłonnych ponieść większe koszty, by nabyć dom lub mieszkanie z materiałów ekologicznych, w tym z surowców wtórnych. Podobna grupa – ponad 34% – ma przeciwne zdanie, a ponad 21% pozostaje niezdecydowanych. Osoby z pierwszej grupy deklarują, że mogłyby wydać na ten cel o 5–10% więcej (29% badanych), 10–15% więcej (24%) lub 15–20% więcej (21,7%).
W Polsce powstaje coraz więcej obiektów spełniających wymagania zrównoważonego budownictwa. Choć nadal stanowi ono margines krajowego rynku nieruchomości, możliwe, że to się zmieni. Wysokie ceny gazu i prądu zachęcają inwestorów i generalnych wykonawców do rozglądania się za alternatywnymi rozwiązaniami, bo nabywcy nieruchomości coraz częściej zwracają uwagę na przyszłe koszty eksploatacyjne.
Certyfikowane budownictwo zrównoważone w Polsce
Od lat Polska pozostaje w czołówce państw Europy Środkowo-Wschodniej pod względem liczby certyfikowanych budynków. Nieco ponad 46% certyfikowanych obiektów budowlanych z tego regionu znajduje się w naszym kraju. Pomimo niesprzyjających czynników zewnętrznych, takich jak pandemia COVID-19 czy wojna w Ukrainie, skutkujących ograniczeniami dostępności surowców i wzrostem cen materiałów budowlanych, nowych certyfikacji zrównoważonego budownictwa na polskim rynku przybywa. Według danych z raportu PLGBC za okres od marca 2022 roku do marca 2023 roku ponad 36 mln m2 powierzchni użytkowej budynków jest certyfikowanych. W porównaniu w poprzednio analizowanym okresem oznacza to wzrost o 27%. Największy skok odnotowano w przypadku certyfikacji BREEAM, głównie w sektorze magazynowym. W marcu bieżącego roku certyfikację posiadało 1637 budynków, w tym 81,6% BREEAM, 13,8% LEED. Jeśli chodzi o podział branżowy certyfikowanych budynków, to prym wiodą obiekty biurowe (42,3%), logistyczne i przemysłowe (33%) oraz handlowe (12,2%). Udział sektora mieszkaniowego wynosi 10,4%.
Przeważnie w stosunku do budownictwa zrównoważonego stosuje się w Polsce dwa główne kryteria ocen, dzięki którym można uzyskać certyfikat LEED lub certyfikat BREAM.
Certyfikowane budownictwo zrównoważone – BREEAM
Brytyjski certyfikat proekologicznych budynków, który używany jest w 77 krajach. Najczęściej stosowany system w Polsce. Głównym kryteriami oceny są: zarządzanie, zdrowie i dobre samopoczucie, energia, transport, woda, materiały, odpady, wykorzystanie terenu i ekologia, zanieczyszczenia, innowacje. W certyfikacji BREAM określona jest sześciostopniowa skala, która ocenia budynki pod kątem ich poziomu zrównoważenia względem środowiska (unclassified, pass, good, very good, excellent, outstanding).
Certyfikowane budownictwo zrównoważone – LEED
To najbardziej popularny na świecie, amerykański system wielokryterialnej oceny budynków przemysłowych, biurowych, mieszkalnych czy hotelowych. Stosuje się go w 168 krajach, w tym w Polsce (od 2009 roku). W zależności od liczby zgromadzonych punktów można otrzymać jeden z 4 poziomów certyfikatu: Certified, Silver, Gold, Platinum. Punkty można uzyskiwać za różne aspekty zrównoważonego budownictwa, w tym lokalizację, dostęp do transportu, usług, oszczędności w zużyciu wody i energii. Wiele zagadnień jest ściśle powiązanych z działaniami generalnego wykonawcy i podwykonawców na budowie, dlatego bez ich zaangażowania nie da się uzyskać certyfikatu LEED.
Baza budynków certyfikowanych
PLGBC stworzyło i prowadzi Bazę Budynków Certyfikowanych w Polsce. Łączy ona informacje o obiektach certyfikowanych w obecnych w kraju międzynarodowych systemach oceny budynków. Spełnia funkcję wyszukiwarki działającej według kilku kryteriów. Każdy użytkownik może bezpłatnie skorzystać z informacji o projektach, a także dodać samodzielnie budynek do wykazu. Baza jest stale aktualizowana i rozwijana.
Jesteś ciekawy, jaka jest sytuacja zrównoważonego budownictwa w Polsce? Poczytaj wpisy na blogu PlanRadar, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak cyfryzacja wspiera branżę, pozwalając jej być bardziej eko, i aby pozyskać informacje o aktualnych trendach i rozwiązaniach. Możesz też od razu wypróbować oprogramowanie przez 30 dni bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. Jeśli masz pytania dotyczące aplikacji, napisz do nas – chętnie rozwiejemy dowolne wątpliwości.
