W obiektach wielkokubaturowych instalacje wentylacyjne i systemy ogrzewania stanowią znaczną część wydatków poniesionych na inwestycję i późniejszą eksploatację, wpływając pośrednio na koszt produkcji czy usług. Nie warto jednak na nich oszczędzać, bo dobra wentylacja hali produkcyjnej ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa: tworzy środowisko bezpieczne dla zdrowia pracowników, wspiera jakość procesu produkcyjnego, wydłuża żywotność i zmniejsza awaryjność urządzeń, wynikającą między innymi z zapylenia powietrza.
Czym jest wentylacja przemysłowa
Ogólnie rzecz ujmując, wentylacja w budynku to proces zorganizowanej wymiany powietrza w celu jego odświeżenia, który polega na usunięciu na zewnątrz zanieczyszczonego powietrza i dostarczeniu w jego miejsce świeżego (lub oczyszczonego i uzdatnionego). Tego rodzaju systemy muszą być szczególnie wydajne i dostosowane do konkretnych wymagań obiektu oraz charakteru prowadzonej w nim działalności. W przypadku dużych zakładów produkcyjnych, hal czy magazynów instalacje wentylacyjne mają dodatkowo za zadanie ograniczać rozprzestrzenianie się zanieczyszczonego powietrza w hali, wyłapywać z powietrza niebezpieczne i szkodliwe związki (opary, pyły) i transportować je na zewnątrz. Warto przy tym mieć na względzie dobro środowiska i dbać, by powietrze, którego się pozbywamy, nie powodowało jego skażenia.
Najbardziej zaawansowane technologicznie rozwiązania łączą w sobie zarówno wentylację w budynku, jak i ogrzewanie oraz klimatyzację – to instalacje HVAC, które funkcjonują równocześnie i wzajemnie na siebie oddziałują, gwarantując maksimum efektywności.
Przeczytaj również: Wydajne ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja: nowoczesne technologie w branży HVAC.
Rodzaje wentylacji hali produkcyjnej
Ze względu na zasięg oddziaływania można wyróżnić następujące rodzaje wentylacji przemysłowej:
- strefową – która wykorzystuje odciągi miejscowe umożliwiające przewietrzenie i wyizolowanie wybranych miejsc w pomieszczeniu (np. w lakierniach, spawalniach, strefach pakowania i przesypywania oraz w miejscach magazynowania substancji pylących i toksycznych);
- miejscową – gdzie dzięki specjalnym odciągom czy autonomicznym zabudowom przy stołach roboczych lub urządzeniach instalacja wentylacyjna zapobiega rozprzestrzenianiu się niebezpiecznych substancji w hali (np. dla stanowisk szlifierskich i spawalniczych).
Przyjmując zaś za kryterium podziału sposób działania wentylacji w budynku, da się wskazać:
- naturalną wentylację przemysłową – gdy powietrze porusza się po pomieszczeniu w wyniku procesów naturalnych, bez ingerencji człowieka (może być stosowana wyłącznie tam, gdzie do produkcji nie używa się substancji szkodliwych dla ludzkiego zdrowia lub stwarzających zagrożenie pożarowe);
- mechaniczną wentylację hali produkcyjnej – gdy powietrze jest usuwane ze środka i/lub wtłaczane do wnętrza w sposób wymuszony przez specjalne urządzenia, np. za pomocą wentylatorów;
- hybrydową – gdy działa naturalna cyrkulacja powietrza, ale jest wspomagana mechanicznie przez wentylację przemysłową.
W przypadku obiektów wielkokubaturowych zdecydowanie najczęściej stosowanym rozwiązaniem są mechaniczne instalacje wentylacyjne. Dzielą się one na:
- wywiewne – wyciągają zużyte powietrze z obszaru wokół konkretnego stanowiska pracy lub całej hali, wykorzystując system odciągów miejscowych, system wentylacji wywiewnej ogólnej lub urządzenia jednostkowe usuwające powietrze (np. wywietrzaki);
- nawiewne – dostarczają świeże powietrze do budynku dzięki systemowi nawiewnej scentralizowanej wentylacji w budynku lub urządzeniom jednostkowym zapewniającym wymianę i uzdatnienie powietrza w całej hali;
- nawiewno-wywiewne – gwarantują wymianę powietrza w całym obiekcie dzięki zastosowaniu wentylatorów, które generują ruch mas powietrza we wnętrzu i zapewniają wentylację hali produkcyjnej, pobierając świeże powietrze z zewnątrz i usuwając zużyte poza budynek.
2 systemy wentylacji przemysłowej
Z uwagi na realizowane funkcje instalacje wentylacyjne w obiektach wielkokubaturowych składają się zwykle z:
- systemu wentylacji bytowej – który odpowiada za wymianę powietrza w pomieszczeniach (kontrolowanie stężenia CO2, usuwanie zanieczyszczonego lub gorącego i doprowadzanie świeżego lub chłodnego) i tym samym zapewnia właściwe warunki środowiskowe dla ludzi i procesów technologicznych;
- systemu wentylacji pożarowej – który gwarantuje bezpieczeństwo pożarowe i ma za zadanie sprawnie udrażniać drogi ewakuacyjne, pozostawiając ludziom przestrzeń do opuszczenia stref objętych pożarem (klapy dymowe i wentylatory oddymiające).
Po co wentylacja hali produkcyjnej
Podstawowym zadaniem instalacji wentylacyjnych jest oczywiście wymiana powietrza w budynku. Obowiązujące rozporządzenia i normy prawne nakładają na przedsiębiorstwa podstawowe wymagania w tym zakresie. Świeże i zdrowe powietrze jest bowiem potrzebne do zachowania zdrowia oraz dobrego samopoczucia ludzi. Wentylacja przemysłowa w firmach produkcyjnych – poza doprowadzaniem świeżego powierza oraz odprowadzaniem zanieczyszczonego – wyciąga z pomieszczeń różnego rodzaju pyłki, kurz, bakterie i alergeny, a także unoszące się w powietrzu cząsteczki substancji chemicznych.
Troska o jakość powietrza w zakładach przemysłowych jest podyktowana nie tylko koniecznością sprostania wymogom przepisów (budowlanych, o ochronie przeciwpożarowej czy o ochronie środowiska), lecz także niesie za sobą wiele wymiernych korzyści dla pracodawców. Brak dobrej wentylacji w budynku może bowiem generować koszty związane ze zmniejszoną produktywnością i absencją pracowników, wypadkami przy pracy oraz obniżeniem jakości produkcji. Ponadto nowoczesne systemy wentylacyjne poprawiają efektywność energetyczną budynków, zmniejszając tym samym koszty ich eksploatacji.
Podsumowując, najważniejsze funkcje wentylacji hali produkcyjnej to:
- dostarczanie pracownikom świeżego i odpowiednio oczyszczonego powietrza, które będzie bezpieczne dla ich codziennego funkcjonowania;
- ograniczanie rozprzestrzeniania się po całym obiekcie szkodliwych substancji wytwarzanych miejscowo w danym procesie technologicznym;
- skuteczne usuwanie zużytego i zanieczyszczonego powietrza na zewnątrz, poza obszar hali.
Projektowanie wentylacji przemysłowej
Każdy projekt instalacji wentylacyjnych jest niepowtarzalny i wymaga indywidualnej analizy. Należy wziąć pod uwagę wiele parametrów, takich jak choćby wysokość pomieszczenia, możliwość podziału na strefy, sposób użytkowania obiektu czy rodzaj prowadzonej działalności. Trzeba też znać dopuszczalne normy emisji zanieczyszczeń, pamiętać o zgodności z wymogami prawa i odpowiednich atestach wykorzystywanych elementów wentylacji w budynku.
Niezwykle istotne jest również rozeznanie w specyfice konkretnych procesów technologicznych. Bez wiedzy na temat rozmieszczenia źródeł zanieczyszczeń, ich rodzaju, stężenia oraz sposobu rozprzestrzeniania się trudno raczej planować efektywną wentylację hali produkcyjnej. Spore wyzwanie stanowi też osiągnięcie optymalnej wydajności przy jak najmniejszym zużyciu energii elektrycznej.
Dobrze zaprojektowana wentylacja przemysłowa powinna być:
- bezpieczna – ma dostarczać czyste, filtrowane, świeże powietrze do budynku;
- energooszczędna – by sprawnie działać, nie powinna wymagać dużych ilości energii elektrycznej;
- ekologiczna – bezpieczna dla środowiska naturalnego;
- wydajna – zapewniać odpowiednią szybkość wymiany powietrza w zależności od specyfiki obiektu;
- łatwa w obsłudze – np. instalacje wentylacyjne sterowane zdalnie za pomocą aplikacji.
Ciekawią cię tematy związane z nowoczesnymi technologiami w rodzaju wentylacji przemysłowej czy rozwiązań HVAC? Zajrzyj na bloga dla branży budowlanej i nieruchomości lub napisz do nas, aby uzyskać dodatkowe informacje. Możesz też za darmo wypróbować PlanRadar przez 30 dni i sprawdzić, jak nasze oprogramowanie – obecne w ponad 65 krajach na całym świecie – wspiera zarządzanie zadaniami, komunikację i raportowanie.
