Jakie zatem inne ważne obowiązki są mu przypisane? Z czym dokładnie wiąże się nadzór autorski? I jak cyfrowe rozwiązania mogą go skutecznie wspierać?
Nadzór autorski a przepisy prawa budowlanego
Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt. 4 Prawa budowlanego1 do podstawowych obowiązków projektanta należy sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej. Obejmuje on swym zakresem weryfikowanie w toku prac zgodności realizacji inwestycji z projektem, a także uzgadnianie możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. Związane są z tym szczególne uprawnienia, jakie przysługują projektantowi podczas trwania prac: prawo wstępu na teren budowy i dokonywania wpisów w dzienniku budowy.
Warto też mieć na uwadze, że zagadnienie to powiązane jest z kwestią niezbywalnych praw autorskich, a w szczególności z art. 16 pkt 5 ustawy2, zgodnie z którym autorowi (tj. architektowi) przysługuje osobiste prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu (tj. projektu).
Przeczytaj również: Jak inwestorzy zastępczy wykorzystują PlanRadar w swojej pracy.
6 typów zadań związanych z nadzorem autorskim
Regulacje prawne nie definiują szczegółowo, jakie czynności wchodzą w zakres sprawowania nadzoru autorskiego na budowie. Z tego powodu częstą praktyką jest dookreślanie sposobu i częstotliwości związanych z tym zadań w umowach cywilnoprawnych zawieranych pomiędzy projektantem a inwestorem. Można jednak wskazać kilka ważnych punktów, które powtarzają się w ich zapisach. I uwaga: przeprowadzenie każdego z wymienionych niżej działań da się usprawnić dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii.
1. Kontrola zgodności inwestycji z projektem
Nadzór autorski obejmuje między innymi weryfikowanie, czy realizacja prac postępuje zgodnie z zatwierdzonymi planami. Jeśli się tak nie dzieje i pojawiają się usterki – co przecież w praktyce nie jest sytuacją wyjątkową – należy nimi efektywnie zarządzać. Za pomocą aplikacji typu PlanRadar można szybko i wygodnie rejestrować prace poprawkowe: na bieżąco, z placu budowy, przy wykorzystaniu smartfona lub tabletu. Elektroniczna formuła zapisu informacji jest przejrzysta i dostępna dla wszystkich zainteresowanych osób.
Ale to nie koniec. Wszelkie prace związane z usunięciem odnotowanych niedociągnięć da się od razu przypisać w formie zadań adresowanych do osób lub grup, zlecić i w czasie rzeczywistym monitorować ich realizację. To skuteczna forma komunikacji pomiędzy członkami zespołu, dzięki której każdy ma dostęp w chmurze do najbardziej aktualnych informacji. W ten sposób cyfrowy workflow znacząco wspiera realizację zadań związanych z pełnieniem nadzoru autorskiego.
2. Czuwanie nad zgodnością rozwiązań z dokumentacją i przepisami
W toku prac budowlanych do obowiązków projektanta sprawującego nadzór autorski należy również dbanie o to, by zastosowane rozwiązania techniczne, materiałowe i użytkowe odpowiadały dokumentacji projektowej i spełniały wymogi prawne. Wiąże się to niewątpliwie z koniecznością gromadzenia dużych ilości danych. Rozwiązaniem wspierającym architekta w czasochłonnym dokumentowaniu jest oprogramowanie dla budownictwa, takie jak chociażby PlanRadar. Dane gromadzone są w jednym miejscu, bezpiecznie przechowywane i łatwo dostępne.
Niezwykle przydatna jest również funkcja dokumentowania prac za pomocą fotografii czy filmów wykonywanych urządzeniem mobilnym. Dowolne problemy łatwo w ten sposób zwizualizować bezpośrednio na placu budowy, przypiąć na planach, uzupełnić komentarzami i dokumentami. Materiały multimedialne zyskują uporządkowaną formę, są automatycznie sortowane i udostępniane uczestnikom projektu. Jakość nadzoru autorskiego wzrasta, a konieczność zaangażowania czasowego projektanta maleje.
3. Uzupełnianie dokumentacji projektowej
Dopisywanie szczegółów do dokumentacji projektowej oraz wyjaśnianie wykonawcy wątpliwości, jakie mogą powstawać podczas realizacji inwestycji, to również zadania związane z nadzorem autorskim. Projektant jest jedną z osób uprawnionych do zamieszczania wpisów w dzienniku budowy. Jego cyfrowa wersja, dostępna w PlanRadar, pozwala znacznie uprościć prowadzenie dokumentacji, a zarazem zmaksymalizować jej użyteczność. Dowolne dane szybko i łatwo można wprowadzać do aplikacji, by później wyeksportować je do spersonalizowanych raportów.
Innym ważnym dokumentem, który potwierdza dokonanie czynności kontrolnych, jest karta nadzoru autorskiego. Każda wizyta projektanta na placu budowy powinna być zarejestrowana na stosownym formularzu podpisanym przez upoważnioną osobę. Zawiera on zwykle: dane inwestycji i umowy na świadczenie usług oraz inwestora, a także tabelę z datą, danymi projektanta, celem wizyty, opisem uzgodnień i podpisami stron. Dzięki cyfrowym raportom projektów przygotowywanie, edycja i archiwizowanie tego rodzaju kart okazuje się nieskomplikowane i błyskawiczne.
4. Uzgadnianie rozwiązań zamiennych
Nawet najlepiej opracowany plan czasem wymaga wprowadzenia modyfikacji. Do zadań związanych z nadzorem autorskim należy również ustalanie z inwestorem i wykonawcą możliwości wprowadzania rozwiązań zamiennych w stosunku do materiałów czy konstrukcji, jakie zostały przewidziane w dokumentacji projektowej. Dzieje się tak najczęściej na wniosek kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. I w tym przypadku na ratunek spieszą funkcjonalności aplikacji dla branży budowlanej (np. PlanRadar).
Wszelkie zmiany wymagają skrupulatnego zapisywania w dokumentacji – użyteczne są wówczas adnotacje na planach budowlanych. Osoba sprawująca nadzór autorski może w czasie rzeczywistym i z dowolnego miejsca dodawać i udostępniać innym członkom zespołu notatki na zdigitalizowanych wersjach planów. Wystarczy wskazać fragment, zaznaczyć kolorem lub naklejką i dodać komentarz albo utworzyć zadanie. W przypadku jakichkolwiek zmian w dokumentacji przydatna bywa też funkcja porównywania planów budowlanych, czyli automatyczne wykrywanie różnic i wyróżnianie ich kolorem. Informacje stają się precyzyjne, zrozumiałe i powszechnie dostępne.
5. Udział w komisjach i naradach oraz odbiorze
Do obowiązków projektanta zajmującego się nadzorem autorskim zalicza się również uczestniczenie w pracach komisji, naradach technicznych, rozruchu technologicznym i odbiorze inwestycji. Zadanie to nieodłącznie związane jest z koniecznością generowania różnego rodzaju protokołów i raportów. Papierkowe formalizmy da się oczywiście uprościć i sprawić, by zawarte w nich informacje stały się przydatne. Wystarczy sięgnąć po nowoczesne rozwiązania, jakie funkcjonują na rynku oprogramowania dla budownictwa.
PlanRadar pozwala sprawnie dokonać przekazania lub odbioru za pomocą smartfona lub tabletu. Dzięki szablonom raportów można zyskać pewność, że zgromadzona dokumentacja będzie spełniać wymogi przepisów prawa, umowy dotyczącej inwestycji oraz procedur firmy. Odbiory w ramach nadzoru autorskiego można zapisywać, wykorzystując gotowe szablony lub dostosowując je do indywidualnych potrzeb. Zadania tego typu zajmują projektantom mniej czasu, a ryzyko błędów, braków czy nieporozumień znacząco spada.
6. Inspekcje i audyty na placu budowy
Ostatnim, lecz bardzo ważnym aspektem działań nadzoru autorskiego są regularne wizyty architekta na budowie. Ich celem jest sprawdzenie, czy faktyczny stan robót pozostaje w zgodzie z zapisami rozwiązań projektowych. Często wiąże się to z udzielaniem porad, wskazówek czy wyjaśnień wykonawcy oraz bieżącym rozwiązywaniem problemów, które mogą zaistnieć w toku prac. Tego rodzaju inspekcje i audyty na budowie warto dobrze zorganizować, by stały się pomocnym narzędziem dla interesariuszy projektu, a nie kolejnym obowiązkiem do odhaczenia.
Użycie cyfrowych narzędzi w rodzaju PlanRadar oznacza realne wsparcie w realizowaniu tego typu zadań przypisanych do nadzoru autorskiego. Z ich pomocą łatwo rejestrować dowolne dane, dokumentować je zdjęciami, komentarzami czy notatkami głosowymi. Prosto jest tworzyć, wypełniać i przesyłać listy kontrolne generowane bezpośrednio na placu budowy. W razie potrzeby da się też dodać wymagane podpisy, a jedno kliknięcie wystarczy, by wyeksportować potrzebne informacje w postaci przejrzystego raportu.
Jeśli chcesz się przekonać, jak PlanRadar może usprawnić nadzór autorski, przetestuj darmową wersję aplikacji. Wystarczy, że klikniesz przycisk, który znajduje się pod tekstem. W przypadku pytań na temat oprogramowania skontaktuj się z nami – chętnie Ci odpowiemy.
1. Dz.U.2020.1333 t.j. – Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
2. Dz.U.2021.0.1062 t.j. – Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
