Od wybuchu pandemii koronawirusa w 2020 roku światowa gospodarka znalazła się na zakręcie. Skutki inflacji, rosnących kosztów energii i zakłóceń w łańcuchach dostaw szczególnie mocno dotknęły rynek budowlany, który odnotował rekordowe spadki w wielu krajach UE. Aby złagodzić konsekwencje tego stanu rzeczy oraz zapewnić, że europejska gospodarka i społeczeństwo będą bardziej zrównoważone, odporne i lepiej przygotowane na zieloną i cyfrową transformację, 19 lutego 2021 roku wszedł w życie Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RFF), a w ślad za nim pojawiły się Krajowe Plany Odbudowy (KPO) dla Polski i innych państw Unii Europejskiej.
Czym jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF)
RRF to skrót od angielskiej nazwy Recovery and Resilience Facility. Stanowi on główny element szerszego planu NextGenerationEU (NGEU), ogłoszonego w 2020 roku i wartego w sumie 750 mld euro. Europejski Fundusz Odbudowy opiera się na sześciu filarach:
- zielona transformacja,
- transformacja cyfrowa,
- spójność gospodarcza, produktywność i konkurencyjność,
- spójność społeczna i terytorialna,
- opieka zdrowotna oraz odporność gospodarcza, społeczna i instytucjonalna,
- polityka na rzecz następnego pokolenia.
RRF obejmuje dotacje oraz pożyczki przyznawane państwom członkowskim po przedłożeniu Komisji Europejskiej Krajowych Planów Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Przewidziane w nich reformy i inwestycje mają zostać zrealizowane do końca 2026 roku. Sytuację bezprecedensową w UE stanowi to, że pakiet jest finansowany ze wspólnego długu państw członkowskich.
Wraz z wojną w Ukrainie punkt ciężkości RRF uległ zmianie. Wiele rządów w Europie wyraża zaniepokojenie rosnącymi cenami ropy i gazu oraz groźbą niedoborów energii. Pieniądze pierwotnie zaplanowane na walkę ze skutkami COVID-19 mogą zatem – w większym niż zamierzano stopniu – zostać wykorzystane na przyspieszenie rozwoju alternatywnych źródeł energii oraz złagodzenie skutków finansowych i humanitarnych wojny.
Jak to działa w UE
Środki wypłacane poszczególnym państwom członkowskim w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO) są przeznaczone na określone cele: neutralność klimatyczną do 2050 roku (40% wydatków) i transformację cyfrową (26% wydatków). Mają tworzyć miejsca pracy i pobudzać wzrost gospodarczy. Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności jest również centralnym elementem realizacji planu REPowerEU – reakcji Komisji Europejskiej na trudności społeczno-gospodarcze i zakłócenia na światowym rynku energii spowodowane inwazją Rosji na Ukrainę.
Aby otrzymać pieniądze w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, poszczególne państwa powinny przygotować Krajowe Plany Odbudowy, w których miały określić, w jaki sposób zamierzają inwestować przyznane fundusze. Ponadto muszą osiągnąć tzw. kamienie milowe i wartości docelowe. Przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat z RRF Komisja Europejska ocenia poziom ich realizacji.
Krajowy Plan Odbudowy na 2022 rok (KPO dla Polski)
Przydzielone środki RRF są wykorzystywane przez poszczególne państwa członkowskie w ramach ich własnych programów krajowych. Programy te muszą spełniać wymagania Komisji Europejskiej, ale poza tym kraje mogą swobodnie dysponować tymi funduszami, wykorzystując je zgodnie ze swoimi potrzebami, przykładowo w obszarach budownictwa i zielonej energii.
Polska jest jednym z państw członkowskich mających otrzymać najwięcej pieniędzy z Europejskiego Funduszu Odbudowy NextGenerationEU. Z kwotą wysokości około 35,4 mld euro (23,9 mld euro dotacji i 11,5 mld euro pożyczek) plasujemy się na czwartym miejscu – zaraz za Włochami, Hiszpanią i Francją. Krajowy Plan Odbudowy, czyli KPO, wpisuje się w zalecenia Rady UE dla Polski (CSR) oraz Krajowy Program Reform. Obejmuje reformy i inwestycje, które rozpoczęły się po 1 lutego 2020 i zakończą do 31 sierpnia 2026 roku. Polska przeznaczy 42,7% środków na realizację celów zrównoważonego rozwoju, a 21,3% na cyfrową transformację gospodarki.
Korzyści
Pieniądze z KPO dla Polski wzmocnią naszą gospodarkę oraz sprawią, że będzie ona łatwiej znosić kryzysy. Dzięki nim zrealizujemy nowe inwestycje, przyspieszymy wzrost gospodarczy oraz zwiększymy zatrudnienie. Fundusze zainwestujemy w rozwój gospodarki, innowacje, środowisko, cyfryzację, edukację i zdrowie. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) składa się z 53 inwestycji i 49 reform, które odpowiadają na konkretne wyzwania i dążą do obniżenia emisyjności polskiej gospodarki, przyspieszenia transformacji cyfrowej oraz wzmocnienia odporności gospodarczej i społecznej. Plan ma również na celu podniesienie standardów niezawisłości sądownictwa. Wszystkie reformy i inwestycje muszą zostać wdrożone do sierpnia 2026 roku.
Warto podkreślić, że wspólne, skoordynowane działania na szczeblu europejskim są bardziej skuteczne i przynoszą większe korzyści państwom członkowskim niż indywidualne wydatki krajowe.
Zielona energia i zmniejszenie energochłonności w KPO dla Polski
W obszarze polityki klimatycznej i środowiskowej nasz kraj stoi przed wyzwaniem dekarbonizacji polskiej gospodarki i rozwoju zrównoważonego transportu. Chcemy postawić na zieloną gospodarkę, wzmocnienie energetyki i ekologiczne ogrzewanie budynków. Zgodnie z zapisami Krajowego Planu Odbudowy 2022 wspieramy odnawialne źródła energii i rozwijamy nowe technologie przyjazne przyrodzie, dążąc równocześnie do zmniejszenia zużycia energii. Stopniowo ograniczamy też negatywny wpływ przemysłu na środowisko. W ramach KPO dla Polski dbamy o zaopatrzenie w wodę, usprawnienia systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków. Troszczymy się również o tereny zdegradowane oraz wprowadzamy więcej zieleni do miast.
W ostatnich latach Polska przeprowadziła szereg inwestycji pozwalających na sukcesywny i konsekwentny spadek emisyjności wytwarzania energii, stając się jednym z najbardziej perspektywicznych rynków dla źródeł odnawialnych, w szczególności fotowoltaiki i energetyki wiatrowej na morzu. Z punktu widzenia celów Krajowego Planu Odbudowy 2022 (KPO) istotnymi działaniami są: poprawa jakości powietrza, wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii wpisujący się w cel budowy zeroemisyjnego systemu energetycznego, wdrożenie inteligentnej infrastruktury energetycznej oraz rozwój technologii wodorowych i paliw alternatywnych.
W jaki sposób RRF wpływa na sektor budowlany
RRF Europejskiego Funduszu Odbudowy to dla europejskiego przemysłu budowlanego kluczowe przedsięwzięcie. W czasie pandemii branża budowlana w wielu krajach Europy pogrążyła się w kryzysie. Wojna w Ukrainie, wysokie koszty energii i przerwane łańcuchy dostaw dodatkowo pogorszyły sytuację. Dzięki RRF do gospodarek UE napływa niezwykle potrzebny kapitał, a sektor budowlany może stać się jednym z jego największych beneficjentów. Większość funduszy zostanie przeznaczona na cele związane ze zrównoważonym rozwojem. W ramach KPO będą realizowane w najbliższych latach miliardowe inwestycje dotyczące renowacji domów oraz budowy infrastruktury dla zielonej energii i zrównoważonego transportu. Dotyczy to wszystkich państw członkowskich i zaowocuje wieloma nowymi kontraktami w całej Europie. Dlatego ważne jest, by sektor budowlany nie przegapił szansy i zaangażował się w osiąganie celów zrównoważonego rozwoju.
Skuteczne zarządzanie budową z PlanRadar
Branża budowlana stanowi podstawę realizacji wielu reform i inwestycji, o których decydują Krajowe Plany Odbudowy (KPO dla Polski i innych krajów UE). Dlatego konieczne jest, aby związane z nią firmy pozostały konkurencyjne i mogły sprawnie funkcjonować. Oprogramowanie dla budownictwa to nowoczesne narzędzie pomagające działać efektywnie i przynosić wymierne zyski. Warto wymienić w tym kontekście platformę PlanRadar, dzięki której wykonawcy, właściciele i zarządcy nieruchomości zawsze mają wgląd w swój projekt. Usterki, naprawy i remonty można planować automatycznie i wydajnie przeprowadzać dzięki inteligentnej technologii cyfrowej. Dodatkowo PlanRadar umożliwia skuteczną komunikację między wszystkimi interesariuszami, bezpiecznie zarządza dokumentami w chmurze i zapewnia dostępność wszystkich informacji wtedy, gdy są potrzebne. Wypróbuj PlanRadar przez 30 dni za darmo i przekonaj się o korzyściach płynących z wykorzystania tego rozwiązania.
