W samym tylko 2021 roku polscy strażacy interweniowali w przypadku pożarów 33 869 obiektów mieszkalnych1. To największa grupa wśród tego typu zdarzeń. Liczba ta jednoznacznie wskazuje, jak ważną kwestią jest dbałość o bezpieczeństwo pożarowe budynków – ochronę życia i zdrowia osób, mienia oraz środowiska.
Aby maksymalnie ograniczyć poziom zagrożenia pożarowego, należy stosować zasady prewencji, wykorzystywać zabezpieczenia techniczne i dysponować sprawnym systemem ratownictwa. Jakie przepisy obowiązują w tym zakresie? Kto jest odpowiedzialny za ochronę przed ogniem? I jakie narzędzia mogą usprawnić działania tych osób?
Regulacje prawne
W polskiej legislacji znajduje się szereg aktów prawnych, które dotyczą bezpieczeństwa pożarowego budynków. Wśród nich warto wymienić 3 istotne dokumenty:
- Ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. 2021 poz. 2351);
- Ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. 2021 poz. 869);
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719).
Prawo budowlane (art. 5 pkt 1) wskazuje konieczność projektowania i wznoszenia obiektów w sposób określony w przepisach oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając między innymi spełnienie wymagań bezpieczeństwa pożarowego.
Ten ogólnikowo sformułowany wymóg uszczegółowiają zapisy ustawy o ochronie przeciwpożarowej, w której znajdują się dokładne wytyczne dotyczące zapobiegania pożarowi, klęsce żywiołowej lub innemu miejscowemu zagrożeniu; organizacji ochrony przeciwpożarowej; działań ratowniczych; uprawnień strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i członków ochotniczych straży pożarnych; świadczeń rzeczowych i finansowych.
Z kolei ministerialne rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów reguluje kwestie związane z czynnościami zabronionymi i obowiązkami w zakresie ochrony przeciwpożarowej; materiałami niebezpiecznymi pożarowo; ewakuacją; instalacją wodociągową przeciwpożarową; ze stosowaniem stałych urządzeń gaśniczych, systemów sygnalizacji pożarowej, dźwiękowych systemów ostrzegawczych i gaśnic; z instalacjami i urządzeniami technicznymi; pracami niebezpiecznymi pod względem pożarowym oraz oceną zagrożeń wybuchem; zabezpieczeniem przeciwpożarowym lasów oraz zbioru, transportu i składowania palnych płodów rolnych.
Kto odpowiada za bezpieczeństwo pożarowe budynków
W ustawie o ochronie przeciwpożarowej (roz. 2 art. 3) jasno określono, że obowiązek zabezpieczenia obiektu lub terenu przed zagrożeniem pożarowym spoczywa na osobie fizycznej lub prawnej, organizacji albo instytucji korzystającej z danej nieruchomości. W pkt 2 zapis ten poszerzono o informację, że za naruszenie przepisów przeciwpożarowych są również odpowiedzialni właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu.
W przypadku dwóch ostatnich z wymienionych osób powinność tę przejmują one na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej. Jeśli nie została ona podpisana, odpowiedzialność za bezpieczeństwo pożarowe budynków spoczywa na faktycznych włodarzach obiektu lub terenu. Warto podkreślić, że czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać jedynie osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikacje, w tym inżynierowie pożarnictwa albo absolwenci Szkoły Głównej Służby Pożarniczej, inspektorzy ochrony przeciwpożarowej oraz technicy pożarnictwa.
Czynności z zakresu bezpieczeństwa pożarowego budynków
Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów budowlanych oraz placów składowych i wiat (z wyjątkiem domów mieszkalnych jednorodzinnych) są zobowiązani do konkretnych działań i gotowości do kontroli przeciwpożarowej budynków. Muszą utrzymywać gaśnice i inne urządzenia przeciwpożarowe w stanie pełnej sprawności; wyposażać obiekty w przeciwpożarowe wyłączniki prądu; umieszczać w widocznych miejscach wykaz telefonów alarmowych i instrukcje postępowania na wypadek pożaru. Powinni także stosować oznakowania zgodne z Polskimi Normami, a przy wjazdach do garaży podziemnych umieszczać czytelną informację o dopuszczeniu lub niedopuszczeniu parkowania aut zasilanych gazem płynnym propan-butan.
Kontrola przeciwpożarowa budynków – obowiązki właściciela lub zarządcy
Na każdym właścicielu budynku, obiektu budowlanego lub terenu spoczywa 7 podstawowych obowiązków związanych z ochroną przeciwpożarową. Powinien on:
- przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
- wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
- zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;
- zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
- przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
- zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
- ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
Wymienione wyżej punkty oznaczają ogromną liczbę konkretnych zadań, których zaniedbanie może nieść za sobą katastrofalne skutki. W jaki sposób nowoczesne technologie są w stanie wesprzeć zarządców i facility managerów w wypełnianiu tych licznych i ważnych obowiązków?
Kontrola przeciwpożarowa budynków przy wsparciu oprogramowania
Osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo pożarowe budynków są świadome zagrożeń i znają sposoby ich minimalizowania. Ale troska o te istotne kwestie oznacza w praktyce konieczność ciągłego pamiętania o wielu sprawach oraz dokonywania lub zlecania regularnych inspekcji. Mając na uwadze zajętość zarządców sprawujących pieczę nad nieruchomościami, realizacja takich zadań może stanowić spore wyzwanie – zwłaszcza w przypadku dużych obiektów lub kompleksów mieszkalnych.
Zwykle do przeprowadzania kontroli przeciwpożarowych budynków wykorzystuje się rozbudowane listy kontrolne. Trzeba je jednak przygotować, wypełnić, a następnie zweryfikować wykonanie ewentualnych zleceń. Gdy mamy do sprawdzenia dużo punktów i poszczególne prace są podzielone na kilka osób, łatwo o niedopatrzenie i katastrofalną w skutkach pomyłkę. Jak zarządcy nieruchomości i facility managerzy mogą zminimalizować ryzyko popełnienia błędu i usprawnić przeprowadzanie kontroli przeciwpożarowej budynków?
Wykorzystanie oprogramowania do zarządzania nieruchomościami może znacząco podnieść efektywność działań związanych z przeciwdziałaniem zagrożeniu ogniem. Platformy takie jak PlanRadar ułatwiają tworzenie różnego rodzaju list kontrolnych, w tym dotyczących inspekcji bezpieczeństwa pożarowego budynków. Funkcjonalność kreowania, edycji oraz eksportowania i przesyłania spersonalizowanych szablonów raportów pozwala na ich ustandaryzowanie oraz eliminuje zagrożenie duplikowania lub utraty danych.
Wszelkie pliki dotyczące audytów przeciwpożarowych da się tworzyć zgodnie z wymogami prawa oraz wewnętrznymi standardami dowolnej firmy, wzbogacać je w notatki i zdjęcia. Oznacza to również oszczędność czasu, bo dane są wprowadzane z tabletu lub smartfona na bieżąco w trakcie inspekcji obiektu i na ich podstawie jednym kliknięciem generuje się przejrzyste raporty. Co więcej: raz przygotowany szablon można potem wielokrotnie wykorzystywać, eliminując konieczność ponownego wprowadzania tych samych danych.
Sporą część obowiązków zarządców i facility managerów, które związane są z kontrolą przeciwpożarową budynków, można uprościć dzięki wykorzystaniu cyfrowych rozwiązań. Zainteresowało Cię, w jaki sposób PlanRadar wspiera tego typu działania? Sprawdź szczegóły w praktyce: kliknij przycisk umieszczony poniżej i przetestuj darmową wersję oprogramowania. Serdecznie zapraszamy również do skontaktowania się z nami w przypadku pytań lub wątpliwości.
1. https://www.gov.pl/web/kgpsp/statystyczne-podsumowanie-2021.
