Wizytówką budynku jest jego elewacja, która tworzy pierwsze wrażenie i wpływa na ogólne postrzeganie całej nieruchomości. Zastosowane materiały, ich układ, faktura i barwa decydują o charakterze obiektu, świadczą o jego niepowtarzalności. Ale lico budynku pełni nie tylko funkcje reprezentacyjne. Stanowi ono także ważną część projektu architektonicznego i całej konstrukcji – pełni funkcję ochronną, zabezpieczając obiekt np. przed działaniem warunków atmosferycznych.
Czym jest elewacja domu i jakie jej rodzaje możemy wyróżnić? Z jakich materiałów najczęściej się ją wykonuje? Jakie znaczenie ma dla budynku i dlaczego mówi się o niej przy okazji kwestii bezpieczeństwa pożarowego? I jak ostatni z wymienionych aspektów związany jest z oprogramowaniem dla branży budowlanej?
Czym jest elewacja i jakie są jej rodzaje
Problem definicyjny zdaje się w tym przypadku nie istnieć – każdy przecież wie, czym jest elewacja domu (nazywana też licem): to zewnętrzna powierzchnia ściany budynku ze wszystkimi znajdującymi się na niej elementami.
W zależności od położenia względem ulicy da się wskazać następujące typy elewacji:
- frontowa,
- tylna,
- boczna,
- ogrodowa.
W zależności zaś od usytuowania elewacji domu względem stron świata możemy wyróżnić:
- północną,
- południową,
- wschodnią,
- zachodnią.
Przednia elewacja budynku, często najbardziej reprezentacyjna, która jest położona od strony ulicy i posiada wejście, nazywana bywa fasadą.
Materiały do wykańczania elewacji domu
Surowcami tradycyjnie używanymi do wykończenia ścian zewnętrznych są: tynk, cegła klinkierowa, elewacja drewniana czy kamień. Ale obecnie wykorzystuje się również mniej typowe, nowoczesne materiały, np. beton architektoniczny, blachę czy tapetę elewacyjną.
Tynk
Wśród materiałów zwyczajowo przeznaczonych na elewację domu parterowego lub piętrowego najczęściej stosowane są tynki. Można wśród nich wyróżnić dwa rodzaje: cienko- i grubowarstwowe (inaczej: cementowo-wapienne). Tynki cienkowarstwowe dzielą się z kolei na: mineralne (o wysokiej paroprzepuszczalności, odporne na promienie słoneczne i niskie temperatury, ale wrażliwe na deszcz i uszkodzenia mechaniczne), akrylowe (dobrze chroniące przed wilgocią, lecz źle znoszące duże nasłonecznienie i mróz), silikonowe (odporne na deszcze, słońce i zabrudzenia) i silikatowe (średnio odporne na uszkodzenia mechaniczne, temperaturę, nasłonecznienie i zabrudzenia). Każdy z wymienionych typów tynku ma swoje mocne i słabe strony, ale powszechność stosowania tego materiału i szeroka paleta kolorów sprawiają, że stanowi najbardziej uniwersalne rozwiązanie w przypadku elewacji domu.
Cegła klinkierowa
Cegła jest drugim, obok tynków, najpopularniejszy materiałem na elewacje zewnętrzne. Odznacza się walorami estetycznymi, szeroką gamą kolorystyczną i zróżnicowanym kształtem brzegów – co umożliwia elastyczne dopasowanie produktu do stylu architektonicznego. Znana od setek lat, naturalna, wypalana glina wyróżnia się wysoką wytrzymałością i odpornością na działanie wielu czynników. Przede wszystkim dobrze znosi mróz, wysoką temperaturę i promieniowanie UV, nie niszczeje pod wpływem wilgoci i ma dobry współczynnik przenikania ciepła. Jest przy tym odporna na działanie czynników biologicznych i korozję. Minusy? Za trwałość elewacji domu parterowego lub piętrowego z cegły trzeba słono zapłacić…
Elewacja drewniana
Na popularności zyskują również inne naturalne materiały – w tym elewacje drewniane. Szczególnie często wykorzystuje się je w budownictwie nawiązującym do trendów ekologicznych. Poza szlachetnym wyglądem rozwiązanie to wyróżnia stosunkowo dobra termoizolacja i zdolność oddawania pary wodnej. Prawidłowe impregnowanie i konserwacja drewna zapewniają z kolei trwałość lica. Jako materiał na elewację drewnianą stosuje się przede wszystkim sosnę lub świerk bądź droższe gatunki: modrzew, cedr, dąb czy drewno egzotyczne. Wykorzystywane są również materiały imitujące drewno, w tym deski kompozytowe.
Kamień
Efektowne wizualnie i trwałe wykończenia budynków powstają również z kamienia, który nakłada się na całość lub część elewacji domu parterowego lub piętrowego. Zastosowanie znajdują tu zarówno kamienie naturalne (granity, piaskowce, sjenity, dolomity czy wapienie), jak i sztuczne (elementy betonowe i konglomeraty kamienne). Użycie tego materiału gwarantuje wysoką odporność na wilgoć i mróz, a przy tym trwałość koloru i łatwe czyszczenie. Jest to jednak surowiec dość drogi, więc rzadko stosuje się go na dużych powierzchniach obiektów.
Beton architektoniczny
W nowoczesnym budownictwie do wykonania elewacji wykorzystuje się również beton. Płyty betonowe o rozmaitej fakturze – gładkie i chropowate – świetnie komponują się z minimalistyczną architekturą, nadając jej ton eleganckiej surowości i podkreślając proste kształty. Zalety tego materiału to trwałość, wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne, odporność na warunki atmosferyczne oraz czynniki biologiczne.
Blacha
Kolejnym materiałem na elewację domu, kiedyś wykorzystywanym głównie w przypadku budynków przemysłowych, może być blacha – surowiec trwały, opierający się zjawiskom pogodowym oraz uszkodzeniom mechanicznym. To idealne rozwiązanie w przypadku minimalistycznego i surowego stylu. Blacha na ścianach zewnętrznych może być matowa lub lśniąca, gładka lub chropowata. Zwykle wykonana jest z tytanu, cynku, stali lub miedzi. Na elewacji dobrze komponuje się nie tylko z betonem architektonicznym, lecz także z naturalnym drewnem.
Tapeta elewacyjna
To ciekawe rozwiązanie na razie nieczęsto możemy zauważyć, oglądając rzeczywiste realizacje. Niewątpliwie jednak ma duży potencjał i intryguje niebanalnym charakterem. Tapeta na elewację domu jest drukowana, dlatego nic nie ogranicza naszej wyobraźni w zakresie barw i kształtów. Można wybierać motywy kwiatowe lub geometryczne albo zdecydować się na nadruk imitujący naturalny materiał: cegłę, drewno czy kamień. Zaletą tego rozwiązania jest to, że nie blaknie z czasem, bo elewacja z tapety zapewnia odporność na promienie słoneczne i deszcz lub śnieg.
Znaczenie elewacji domu
Dobrze zaprojektowana i wykonana elewacja sprawia, że budynek przyciąga uwagę przechodniów i gości – jak na prawdziwą wizytówkę domu przystało. Spójna z formą obiektu i jego otoczenia oraz poszczególnymi elementami wykończeniowymi daje interesujący efekt estetyczny, decydując o pozytywnym odbiorze całej nieruchomości. Elewacja domu parterowego lub kilkukondygnacyjnego stanowi też pierwszą warstwę zabezpieczającą obiekt przed działaniem warunków atmosferycznych i uszkodzeniami mechanicznymi. Jej ważne zadanie to również izolacja cieplna oraz akustyczna budynku. Poprawnie przygotowana elewacja jest odporna na szkodliwy wpływ wilgoci, a jednocześnie przepuszcza parę wodną, jaka powstaje wewnątrz obiektu. Pozwala na utrzymanie właściwej temperatury pomieszczeń i pozwala ścianom „oddychać”, dzięki czemu zapobiega rozwojowi szkodliwych pleśni i grzybów oraz sprzyja tworzeniu zdrowego mikroklimatu.
Elewacja domu a bezpieczeństwo pożarowe
Ważnym aspektem, który wiąże się z kwestią elewacji, jest bezpieczeństwo pożarowe. Zależy ono w głównej mierze od prawidłowego wykonania ocieplenia budynku – tak by spowolnić i ograniczyć rozprzestrzenianie się ognia po elewacji, a co za tym idzie, by zminimalizować straty. Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury każdy budynek należy wykonać w sposób maksymalnie ograniczający ryzyko pożaru, a w razie jego wystąpienia minimalizujący szkody. Dokument ten zawiera również zapisy dotyczące ocieplenia ścian zewnętrznych, które powinny być wykonane z materiałów nierozprzestrzeniających ognia, a od wysokości 25 m – z materiałów niepalnych, zaś elementy stałe ocieplenia nie powinny odpadać w przypadku pojawienia i rozprzestrzeniania się ognia1 .
Bezpieczeństwo pożarowe elewacji – wsparcie PlanRadar
W trosce o bezpieczeństwo ludzi i mienia należy regularnie poddawać budynki inspekcjom bezpieczeństwa pożarowego. W efektywnym opracowaniu i wypełnieniu związanych z tym zadaniem list kontrolnych może pomóc oprogramowanie PlanRadar. Tworzenie i edycja gotowych szablonów raportów sprzyja standaryzacji procedur i niweluje ryzyko utraty danych. Dzięki intuicyjnemu kreatorowi pliki audytów pożarowych da się przygotowywać zgodnie z wymogami prawa i standardami firmy. Do raportów tworzonych bezpośrednio na miejscu oględzin elewacji domu można dołączać pliki multimedialne, a potem z całości generować czytelne raporty. To wszystko oznacza dużą oszczędność czasu i zwiększenie poziomu bezpieczeństwa pożarowego.
Zastanawiasz się nad wyborem elewacji domu? Interesują cię zagadnienia związane z bezpieczeństwem pożarowym budynków i ochroną zdrowia ludzi? Przetestuj za darmo aplikację PlanRadar lub napisz do nas, jeśli masz jakieś pytania lub wątpliwości. Chętnie opowiemy o oferowanym przez nas oprogramowaniu.
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, t.j. Dz.U. 2022 poz. 1225.
