Przyjrzyjmy się zatem bliżej, czym jest technologia BIM i co sprawia, że stała się tak istotnym zagadnieniem, które elektryzuje zarówno branżę budowlaną, jak i zaangażowała organy rządowe do obowiązkowego wdrożenia jej w zamówieniach publicznych.
Co to jest BIM?
BIM, czyli Building Information Modelling, to w dosłownym tłumaczeniu technologia modelowania informacji o budowli. Jest to proces prowadzenia inwestycji polegający na wymianie danych parametrycznych o modelu i projektowanym obiekcie na każdym etapie jego trwania – od początkowej koncepcji, przez projekt i budowę, po eksploatację i ewentualną rozbiórkę. Dzięki swoim założeniom umożliwia koordynację współpracy pomiędzy wszystkimi uczestnikami inwestycji.
Idea BIM powstała w latach 70. dwudziestego wieku w Stanach Zjednoczonych, jednak jej ekspansja na polu praktycznego wykorzystania w inwestycjach budowlanych nastąpiła po 2000 roku. Świadomość na temat technologii BIM jest coraz powszechniejsza także w Polsce. W Lipcu 2020 roku Ministerstwo Rozwoju opracowało raport dotyczący modelu wdrożenia metodyki BIM w Polsce w zamówieniach publicznych1. Celem jest uzyskanie do 2025 roku poziomu wdrożenia porównywalnego do rynku brytyjskiego, który jest liderem w tej kwestii w Europie.
BIM jest bardzo pojemnym terminem, który zależnie od grupy jego odbiorców jest rozumiany i odbierany inaczej. Przede wszystkim BIM jest bazą danych i zawiera kompletne informacje o obiekcie, które są istotne z perspektywy każdego uczestnika inwestycji. Gwarantuje to, że wszyscy pracują na tym samym modelu obiektu, ale korzystają z danych potrzebnych z punktu widzenia konkretnego etapu procesu inwestycyjnego. Przy tym dane te są ze sobą bezpośrednio połączone – wprowadzenie zmian w jednym parametrze będzie mieć odzwierciedlenie w innych. W ten sposób technologia BIM pozwala na stworzenie wiernej symulacji inwestycji, kontrolowanie każdego jej aspektu i precyzyjne szacowanie kosztów z nią związanych.
Należy pamiętać, że BIM stanowi ideę pracy z inwestycją budowlaną, ale sam w sobie nie jest narzędziem. Tworzone jest specjalne oprogramowanie, które umożliwia pracę zgodnie z zasadami tej technologii. Przykładem takiego rozwiązania jest platforma PlanRadar. Program został wyposażona w przeglądarkę modeli BIM, dzięki czemu zlecanie i koordynacja zadań są jeszcze dokładniejsze, a ich lokalizacja o wiele szybsza.
Technologia BIM to znacznie więcej niż model 3d
Można spotkać się z błędnym założeniem, że BIM to technologia w głównej mierze dla architektów. Wynika to przede wszystkim z tego, że BIM często postrzegany jest tylko jako model 3D, przez co rozumiany jest jako rozwiązanie stosowane przez projektantów. Jest to zbyt daleko idące uproszczenie, ponieważ model ten wyposażony jest w ogromną ilość informacji. I to z tego powodu wynikają tak duże oczekiwania ze strony branży wobec technologii BIM. Jej stosowanie przekłada się bowiem na usprawnienie każdego procesu realizacji inwestycji.
W zależności od tego, jakie obiekty są wizualizowane – wyposażenie wnętrz, elementy struktury budynku, zagospodarowanie terenu czy krajobrazu – zawierają one konkretny zestaw informacji istotnych dla konkretnego elementu. Mogą to być dane dotyczące wymiarów, materiałów, z którego zostały wykonane, producenta, właściwości fizycznych itp., ich zakres jest praktycznie nieograniczony i uzależniony od wymagań inwestycji. Zatem technologia BIM to nie tylko zbiór trójwymiarowych wyobrażeń poszczególnych obiektów. BIM to ogromna baza danych o realizowanym obiekcie, zgromadzona w jednym miejscu i jednakowa dla wszystkich uczestników projektu.
Jakie są zalety stosowania BIM w inwestycjach budowlanych?
Zalety wynikające ze stosowania technologii BIM są dla branży budowlanej nieocenione. Jednym z jej założeń jest to, aby wszelkie zmiany dotyczące projektu zachodziły na etapie tworzenia modelu obiektu, a nie w trakcie realizacji budowy. Ta powinna odbywać się w duchu Lean, czyli ograniczać zbędne czynności do minimum. W efekcie BIM pozwoli uniknąć kosztownych błędów i związanych z nimi opóźnień w budowie, ponieważ zostaną one zidentyfikowane w trakcie etapu projektowania.
Kolejną zaletą BIM, na której korzystają wszyscy uczestnicy inwestycji, jest uproszczenie organizacji i zarządzania dokumentacją budowlaną. Ogranicza to potrzebę archiwizowania niezliczonej ilości dokumentów, arkuszy czy planów zarówno w wersji papierowej, jak i cyfrowej. Model BIM zawiera wszelkie informacje dotyczące historii realizacji projektu, a prezentowane w nim dane zawsze odzwierciedlają jego aktualny stan. Dzięki temu łatwiejsze jest opracowanie spójnej dokumentacji i niweluje się problemy związane z jej obiegiem pomiędzy etapami inwestycji.
Technologia BIM to także korzyści dla poszczególnych uczestników inwestycji budowlanej. Oto najważniejsze z nich.
-
- Inwestorzy i inspektorzy nadzoru inwestorskiego – dzięki stworzeniu cyfrowego bliźniaka budowanego obiektu mają dużą większą kontrolę nad przebiegiem postępów prac, co ułatwia szacowanie kosztów projektu. BIM zapewnia również stały podgląd tego, jak końcowy efekt inwestycji będzie prezentować się w rzeczywistości.
- Architekci – mogą wykorzystywać technologię BIM jako narzędzie do projektowania. Trójwymiarowy model obiektu wyposażony w szczegółowe dane pozwala wykryć każdą potencjalną kolizję i wyeliminować ją już na etapie projektowania.
- Generalni wykonawcy – dzięki BIM oszczędzają czas i zasoby, ponieważ mogą skupić się na realizacji budowy zgodnie z opracowanym modelem. Zmniejsza się też ryzyko błędów i pomyłek, które wymagałyby wykonania ponownej pracy. BIM to również efektywniejsze przypisywanie zadań i weryfikacja ich efektów.
- Zarządcy nieruchomości – dla nich główną zaletą technologii BIM jest posiadanie kompletnej i aktualnej bazy danych na temat obiektu. Ułatwia to zarządzanie budynkiem, jego eksploatację, kontrolę stanu czy planowanie wszelkich prac modernizacyjnych i przeglądów technicznych obiektu.
BIM – cyfrowy plac budowy
Wymienione zalety stosowania BIM to tylko niewielki wycinek dotyczący tego zagadnienia. Pozwalają one jednak nakreślić, jak istotne jest powszechne wdrożenie technologii BIM w sektorze budowlanym. W Polsce zakłada się, że rozwiązanie to ma być obowiązkowe dla wszystkich zamówień publicznych już od 2030 roku2.
Wzrost wydajności pracy i łatwiejsze podejmowanie decyzji projektowych to istotne zagadnienia z punktu widzenia każdej inwestycji budowlanej. BIM pozwala odpowiedzieć na te potrzeby, stanowiąc przyszłość wszystkich robót budowlanych.
1. Mapa drogowa dla wdrożenia metodyki BIM w zamówieniach publicznych, https://www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/mapa-drogowa-dla-wdrozenia-metodyki-bim-w-zamowieniach-publicznych
2. Kiedy BIM stanie się obowiązkowy w krajowych zamówieniach publicznych?, https://geoforum.pl/news/29734/kiedy-bim-stanie-sie-obowiazkowy-w-krajowych-zamowieniach-publicznych
