Znamy je od wielu lat, ale choć na Zachodzie i w Skandynawii stanowią pewien oczywisty standard, w Polsce wciąż jeszcze natrafiają na barierę nieufności. No bo jak to: budować domy z klocków? Być może wciąż pokutują tu negatywne skojarzenia z blaszanymi barakami na placu budowy czy PRL-owskimi blokami z wielkiej płyty? Tymczasem budownictwo modułowe świetnie zaadaptowało się szerzej w branży nieruchomości jako praktyczne rozwiązanie, które pozwala najszybciej jak to możliwe wprowadzić się do nowego domu. W dodatku pod względem funkcjonalnym budynki kontenerowe w niczym nie odbiegają od ogólnie przyjętych standardów. Spełniają wszelkie normy bezpieczeństwa i są zgodne z przepisami bhp oraz energooszczędne. Czy w przyszłości wyprą tradycyjne murowane konstrukcje?
Jakie były początki
Zaczęło się od kontenerów do transportowania towarów drogą morską i wizji amerykańskiego przedsiębiorcy i wynalazcy Malcolma McLeana, który w latach 50. XX wieku zainwestował cały swój majątek w przebudowę tankowca na pierwszy w świecie kontenerowiec – Ideal X. Podjęte przez niego ryzyko trwale zmieniło oblicze branży przewozu towarów, bo dzięki wykorzystaniu kontenerów przeładunek stał się szybszy, a w rezultacie znacząco potaniał (z 5,86 dolara na 16 centów za tonę). Od tego czasu idea kontenerów ewoluowała: od specjalnie zaprojektowanej skrzyni do transportowania towarów drogą morską i lądową, poprzez blaszane kontenery techniczne o przeznaczeniu socjalno-biurowym oraz pawilony wystawowe, aż po prawdziwe perełki architektoniczne w budownictwie mieszkaniowym jedno- i wielorodzinnym, użyteczności publicznej czy obiektach hotelowych.
Definicja budynków modułowych
Co dokładnie oznacza termin „budownictwo modułowe” (inaczej: „budownictwo kontenerowe”)? Mianem tym określane są obiekty wznoszone z gotowych prefabrykatów przestrzennych, czyli modułów – sześciennych klocków o różnych, najczęściej standardowych wymiarach, które po montażu tworzą wygodny i funkcjonalny dom. Tego typu rozwiązanie pozwala szybko, bez ryzyka opóźnień na budowie, łączyć ze sobą nawet kilkadziesiąt segmentów w wielopiętrowe konstrukcje. I choć początkowo jego zastosowanie rzeczywiście ograniczało się wyłącznie do wyposażania zaplecza budowy w niskobudżetowe tymczasowe lub zastępcze pomieszczenia (kontenery budowlane), z czasem znalazło dużo szersze i bardziej ambitne zastosowanie – jako systemy nowoczesnego budownictwa mieszkaniowego i przemysłowego.
Na czym polega prefabrykacja modułów
Warto tu choćby napomknąć, że budowie prefabrykatów sprzyja dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii, np. modelowania informacji o budowli (BIM)i. Dzięki wytwarzaniu elementów budowlanych w hali produkcyjnej budownictwo modułowe niesie za sobą znacznie mniejsze ryzyko popełnienia błędów, przekroczenia zakładanych kosztów czy terminów realizacji. Poszczególne moduły budynków kontenerowych przygotowuje się w kontrolowanych warunkach, przestrzegając ścisłych procedur, zgodnie ze specyfikacją techniczną i projektem budowlanym. Na etapie produkcji są one wyposażane zarówno w instalacje, dach czy ściany wewnętrzne, jak i okna, drzwi, podłogi, elementy wykończeniowe. Takie rozwiązanie sprawia, że na placu budowy naprawdę niewiele już zostaje do zrobienia – wystarczy zamontować gotowe moduły na przygotowanych wcześniej fundamentach. I dzieje się to spektakularnie szybko!
Jakie budynki realizuje się w technologii kontenerowej
Budownictwo modułowe to z jednej strony wszelkie obiekty tymczasowe typu kontenery techniczne, pawilony wystawowe czy biurowe. Lecz równocześnie w tej samej sprawdzonej technologii z powodzeniem powstają szkoły, żłobki, przedszkola, akademiki, budynki użyteczności publicznej, budynki biurowe, obiekty służby zdrowia, sanatoria, hotele. Technologię modułową wykorzystuje się także w budownictwie mieszkaniowym jedno- i wielorodzinnym. Konstrukcje tego typu mają wiele zalet i znakomicie nadają się do uniwersalnych zastosowań.
Rodzaje budynków modułowych
Wspólną cechą budownictwa kontenerowego jest to, że 90% budynku przygotowuje się w fabryce. Biorąc pod uwagę materiał wykorzystany do konstrukcji tego typu obiektów, można jednak wyróżnić ich dwa rodzaje: keramzytobetonowe i szkieletowe.
Budynki modułowe keramzytobetonowe
Tworzone są z mieszanki betonu z keramzytem (kruszywem ceramicznym produkowanym w procesie wypalania gliny). Materiał ten jest lekki, trwały i odporny na wilgoć, a dodatkowo spełnia wymogi budownictwa energooszczędnego. Keramzytobetonem wypełnia się stalową ramę, tworzącą konstrukcję budynku. Później całość ociepla się wełną mineralną, a ściany dodatkowo pokrywa drewnem lub tynkiem. Wewnętrzne ściany działowe są zrobione z płyt gipsowo-włóknowych, rozprowadzone zostają też przewody instalacyjne i ogrzewanie, zamontowane okna i drzwi. Czas budowy budynku kontenerowego jest niewiarygodnie szybki. Produkcja modułów zajmuje około miesiąca, a sam montaż do stanu surowego zamkniętego trwa maksymalnie 3 dni.
Budynki modułowe szkieletowe
Wznoszone są w oparciu o konstrukcję szkieletową ze stali ocynkowanej lub z poddanego specjalistycznej obróbce, impregnowanego drewna. Jeżeli wykorzystana zostanie stal, wypełnienie ścian i stropów stanowią płyty warstwowe z pianką poliuretanową, jeżeli zaś drewno – wełna mineralna. Podobnie jak w przypadku budynków modułowych keramzytobetonowych w segmentach domów szkieletowych również biegną przewody instalacji wodnej, kanalizacyjnej, elektrycznej, radiowo-telewizyjnej i centralnego ogrzewania. Osadzone są okna i drzwi, ściany działowe i dach. Obiekty tego typu mogą być zarówno budynkami mieszkalnymi, które wymagają pozwolenia na budowę, jak i domkami letniskowymi niepołączonymi trwale z gruntem. Montaż całości wraz z wykończeniem trwa od 2 do 14 dni. Zwykle od momentu zamówienia do odbioru domu modułowego szkieletowego wykończonego pod klucz upływa od 40 do 60 dni. W porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami to rekordowy czas.
Zalety budynków modułowych
Dzięki zastosowaniu budownictwa kontenerowego w segmencie mieszkaniowym można przede wszystkim szybko wykonać gotowy do zamieszkania obiekt w dowolnym miejscu. Układy pomieszczeń mogą być dowolne i elastycznie kształtowane, bo da się łatwo dodawać lub odłączać kontenery. I co ważne – zwłaszcza dla osób, które się często przeprowadzają, lub globtroterów – istnieje też możliwość, by przenieść cały budynek w inne miejsce. Skrócenie czasu budowy nawet do 80% w przypadku rozwiązań modułowych powoduje zmniejszenie kosztów finansowania i nadzoru na budowie oraz szybszy zwrot z inwestycji. Wszystko to ma miejsce przy utrzymaniu wysokiej jakości i precyzji prefabrykatów, którą gwarantują kontrolowane warunki zakładów produkcyjnych. W dodatku zarówno wytwarzanie modułów, jak i prace montażowe można przeprowadzać niezależnie od warunków atmosferycznych. To naprawdę sporo atutów.
Wady budownictwa modułowego
Czy w przypadku budynków kontenerowych możemy mówić o jakichś negatywnych aspektach ich zastosowania? W zasadzie pojawiają się tu tylko dwie kwestie: po pierwsze, aby zamontować dom na placu budowy, potrzebny jest dźwig o dużej nośności i wysięgu; po drugie nie wszystkim podobają się pewne ograniczenia architektoniczne i proste formy, jakie charakteryzują tego typu rozwiązania.
Wnioski
Jak wynika z powyższej argumentacji, pozytywy zdecydowanie przeważają nad mankamentami budynków modułowych. Ich dobre parametry będące konsekwencją z powtarzalnej produkcji w kontrolowanych warunkach oraz zastosowania nowoczesnych technologii i materiałów pozwalają na wyeliminowanie kosztownych błędów projektowych. Budownictwo kontenerowe może stanowić skuteczne remedium na problemy związane z deficytami w budownictwie mieszkaniowym i użyteczności publicznej. Nic dziwnego zatem, że w Polsce i na świecie rozwija się niezwykle dynamicznie.
Interesują Cię nowoczesne rozwiązania związane z branżą budowlaną? Kliknij przycisk znajdujący się poniżej, by sprawdzić darmową wersję platformy PlanRadar – oprogramowania do kompleksowego zarządzania budową. W przypadku dowolnych pytań lub niejasności, skontaktuj się z nami. Chętnie Ci pomożemy.
i) Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, Katastrofy budowlane w 2020 roku, Warszawa 2021.
