Polityka energetyczna stanowi niezwykle ważny element programu UE. Wstępne porozumienie Prezydencji Rady i negocjatorów Parlamentu Europejskiego z marca 2023 roku zakłada ograniczenie o 11,7% zużycia energii końcowej w 2030 roku – w porównaniu z prognozami zużycia energii sporządzonymi w roku 2020. Aby jednak zrealizować te ambitne plany, potrzeba kompleksowych działań mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej i zmniejszenie zużycia energii. Jednym z nich jest niewątpliwie obowiązek przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa.
Czym jest audyt energetyczny przedsiębiorstwa i jakie akty prawne regulują tę procedurę? Kto może go przeprowadzić? Jaki jest zakres i korzyści wypływające z tego rodzaju badania?
Czym jest audyt energetyczny przedsiębiorstwa (AEP)
Choć nazwa sugeruje rodzaj działań, jakie wiążą się z charakteryzowanym badaniem, warto pokusić się o precyzyjne zdefiniowanie terminu „audyt energetyczny przedsiębiorstwa”. Procedura ta polega na szczegółowym i kompleksowym zbadaniu i ocenie aktualnego zużycia energii we wszystkich obszarach funkcjonowania danej firmy, a także na wskazaniu możliwości optymalizacji procesów czy infrastruktury prowadzących do lepszego gospodarowania energią. Dzięki identyfikacji tego potencjału zakłady mogą zaplanować i wdrożyć zmiany, które będą służyć poprawie efektywności energetycznej i przyniosą realne oszczędności. Audyt energetyczny przedsiębiorstwa dotyczy zużycia energii zarówno w budynkach, instalacjach czy urządzeniach, jak i w transporcie.
Unormowania prawne
Co stanowi podstawę prawną audytu energetycznego przedsiębiorstwa? Dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie efektywności energetycznej (EED/2012/27/UE) przewiduje kompleksowe działania mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej i zmniejszenie zużycia energii. Jest to niezbędne, by sprostać wyzwaniom takim jak na przykład zwiększające się uzależnienie od importu, rosnący popyt na energię czy wysokie i niestabilne ceny energii.
Przeczytaj również: Wzrost cen energii dla przedsiębiorstw: Polska na tle 10 krajów europejskich.
Z realizacją tych ustaleń związane są zapisy Ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (t.j. Dz.U. 2021 poz. 2166), która w rozdziale 5. formułuje zasady przeprowadzania audytów energetycznych przedsiębiorstw. Przepisy nakładają na przedsiębiorcę – z wyjątkiem mikro-, małego lub średniego przedsiębiorcy – obowiązek jego dokonywania lub zlecania cyklicznie co 4 lata. Niewykonanie tego zalecenia w terminie skutkuje karą pieniężną nakładaną przez Urząd Regulacji Energetyki (URE), która może wynosić do 5% przychodów firmy.
Duże przedsiębiorstwo
Skoro do dokonania lub zlecenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa jest zobligowane duże przedsiębiorstwo, warto uściślić, co dokładnie oznacza ten termin. Podstawowy akt normatywny określający, czym jest status dużego przedsiębiorcy, stanowi załącznik nr 1 do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. Zgodnie z jego zapisami za duże przedsiębiorstwo uznaje się te, które w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
- zatrudniało średniorocznie 250 lub więcej pracowników;
- osiągnęło roczny obrót netto przekraczający w złotych polskich równowartość 50 milionów euro oraz roczna suma bilansowa przekroczyła w złotych polskich równowartość 43 milionów euro;
- 25% lub więcej kapitału albo praw do głosowania na zgromadzeniu wspólników lub akcjonariuszy kontrolowane jest bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie przez jeden albo kilka podmiotów publicznych.
Obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa nie dotyczy firmy posiadającej system zarządzania energią lub system zarządzania środowiskowego, jeżeli w ramach tych systemów wykonano już tego rodzaju analizę.
Obowiązki dużego przedsiębiorcy
Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. zobowiązuje dużego przedsiębiorcę do przechowywania danych z audytu energetycznego przedsiębiorstwa przez 5 lat oraz do zawiadomienia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o przeprowadzonym audycie w terminie 30 dni od dnia jego zakończenia wraz z informacją o możliwych do uzyskania oszczędnościach energii wynikających z przeprowadzonego badania. Dla tych zawiadomień URE ustalił ujednolicony wzór.
Zakres audytu energetycznego przedsiębiorstwa
Omawiana procedura powinna stanowić szczegółowy przegląd i ocenę całej gospodarki energetycznej przedsiębiorstwa w zakresie wykorzystywanych nośników energii, obejmować wszystkie budynki, obiekty, instalacje, odbiorniki energii i środki transportu.
Audyt energetyczny przedsiębiorstwa zawiera:
- opis i ocenę stanu obecnego urządzeń i/lub obiektów zużywających energię w danym obszarze;
- opracowanie bilansu energetycznego zakładu na podstawie uzyskanych danych oraz pomiarów uzupełniających i wyznaczenie współczynników energochłonności;
- szacunkową ocenę potencjału poprawy efektywności energetycznej we wszystkich obszarach;
- pomiary wytypowanych przez grupę inżynierów instalacji i urządzeń, które umożliwiają określenie potencjału oszczędności;
- opracowanie polityki poprawy efektywności energetycznej w firmie na najbliższe 4 lata.
Polska Norma PN-EN 16247
Ustawa nie określa szczegółowej metody przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Pomoc mogą stanowić tu normy, a w szczególności Polska Norma PN-EN 16247, w której wymienionych zostało 6 czynności: spotkanie rozpoczynające, zbieranie danych, praca w terenie, analiza, raport, spotkanie końcowe. Dokument podkreśla istotność współpracy ze zleceniodawcą oraz rolę czynności w terenie, w tym badań i pomiarów. Warto też zauważyć, że rozpatrywanie możliwych usprawnień dotyczy nie tylko inwestycyjnych, lecz także bezkosztowych, np. zmiany zachowań użytkowników. Według normy audyt energetyczny przedsiębiorstwa powinien zawierać propozycje:
- środków mających na celu zmniejszenie strat energii lub jej odzysk;
- wymiany, modyfikacji lub dodania wyposażenia;
- działań zwiększających efektywność i ciągłą optymalizację;
- poprawy utrzymania (np. wytyczne dla personelu);
- poprawy zarządzania energią (n wdrożenie systemu zarządzania energią).
Kto przeprowadza audyt energetyczny przedsiębiorstwa
Zgodnie z art. 36 pkt 3 Ustawy z 20 maja 2016 r. audyt energetyczny przedsiębiorstwa może przeprowadzić wyłącznie podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy, który dysponuje wiedzą i doświadczeniem zawodowym w przeprowadzaniu tego typu audytów, albo ekspert audytowanego przedsiębiorcy, jeżeli nie jest on bezpośrednio zaangażowany w audytowaną działalność tego przedsiębiorcy.
Zawód „audytor energetyczny” został oficjalnie wprowadzony w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (t.j. Dz.U. 2018 poz. 227) – uzyskał kod 214901.
3 korzyści z audytu energetycznego przedsiębiorstwa
Przeprowadzenie audytu energetycznego przedsiębiorstwa oznacza nie tylko spełnienie zadość wymaganiom prawnym. Firmy, które decydują się na zmiany wskazane w raporcie, zyskują o wiele więcej realnych profitów, w tym chociażby:
- uzyskanie lepszych wyników finansowych dzięki optymalizacji kosztów energii;
- ograniczenie negatywnego wpływu prowadzonej działalności na środowisko naturalne;
- wzmocnienie pozytywnego wizerunku przedsiębiorstwa i związanej z nim marki.
W czasie przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa powszechnie wykorzystuje się listy kontrolne czynności i usprawnień. Efektywność pracy audytorów w tym zakresie znacząco może podnieść wykorzystanie funkcjonalności PlanRadar – oprogramowania dla branży budowlanej i nieruchomości. Przetestuj platformę przez 30 dni bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i przekonaj się, jak wygodnie da się wypełniać i przesyłać z dowolnego miejsca cyfrowe listy kontrolne audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Skontaktuj się z nami, jeśli masz jakieś pytania lub chcesz dowiedzieć się więcej o możliwościach naszego rozwiązania.
