Brutalizm to styl architektoniczny, który zdołał podbić kraje na całym świecie, zyskując na popularności w latach 60. i 70. XX wieku.
Posiada unikatowe cechy, które już na pierwszy rzut oka odróżniają go od innych stylów architektury. Budynki brutalistyczne charakteryzują się minimalistyczną konstrukcją, w której centralne miejsce zajmują materiały budowlane i dekoracyjne elementy strukturalne.
Brutalizm nie zawsze cieszył się poważaniem, jednak dziś można znaleźć autentyczne dzieła artystów brutalistycznych cenione przez architektów z całego świata. W niniejszym artykule dowiesz się więcej na temat tego stylu, jego początkach oraz najbardziej charakterystycznych obiektach reprezentujących ten nurt w architekturze.
Na początku nie było łatwo – styl spotkał się z falami krytyki. Ludzie postrzegali brutalistyczne budynki jako zwykłe „bloki betonu”. Mimo wszystko nurt zyskał swoich zwolenników i stał się punktem odniesienia dla wielu profesjonalistów, którzy cenili jego estetykę. Doprowadziło to do powstania unikatowych obiektów o przykuwającej oko stylistyce, najczęściej monochromatycznych, które kreatywnie wykorzystywały struktury z cementu nadające elewacjom wyjątkowy charakter.
Czym jest architektura brutalistyczna?
Budynków brutalistycznych nie da się przeoczyć. Zdecydowanie wyróżniają się swoją monumentalnością. W tym stylu architektury ogromne bloki betonu uwidaczniają się przede wszystkim w elewacjach i konstrukcjach budynków. Powstaje wzór, w którym wyróżniają się powtarzające się kanciaste figury geometryczne. Powszechnie spotyka się formy o solidnej objętości uformowane w przestrzeni, tworzące połączenie między środowiskiem a budynkiem.
Brutalizm to nurt wywodzący się z nowoczesnej architektury. Wyróżnia się w projektach wielkoskalowych i urzędowych, którym monotonia struktury, jak i sama wielkość, nadają niepowtarzalny majestat.
Zastosowanie cementu sprzyja powstawaniu budynków o prostej, powtarzalnej architekturze i osobowości, wykorzystujących w konstrukcji przede wszystkim ten tani, surowy materiał. Jednak w cemencie interesująca jest też jego plastyczność w trakcie budowy oraz odporność na warunki zewnętrzne.
Ogromna siła, a także szorstki realizm i prostota tych budynków przyczyniła się do popularności brutalizmu, jednak niektórzy uważają ten styl za zbyt siermiężny, charakteryzujący się wizualnym miszmaszem, ale pozbawiony majestatyczności, za którą tak wielu go chwali. Chociaż beton to główny element budowli brutalistycznych, często stosuje się go w połączeniu z innymi materiałami, takimi jak cegły, stal czy nawet szkło, stanowiącymi niejako uzupełnienie zwartej konstrukcji.
Trend wyróżnia sam fakt chęci wyraźnego wyeksponowania elementów konstrukcyjnych budynku, które grają w nim pierwsze skrzypce. Można zauważyć surowe materiały, chropowatą fakturę i proste kształty. Da się też wyraźnie zaobserwować zabawę krzywymi i figurami geometrycznymi, które mają za zadanie złagodzenie brutalności materiałów.
Przykłady brutalizmu w architekturze
Obecnie budynki brutalistyczne spotyka się powszechnie w kontekście artystycznym. Oto kilka najpopularniejszych budynków brutalizmu. Nie są to wszystkie obiekty wzniesione w tym stylu, ale stanowią dobrą próbkę jego wszechstronności, która prowadzi do powstania naprawdę wspaniałych budowli.
Torre Velasca, Mediolan
Głównym elementem tego budynku jest beton. Znajduje się w Mediolanie, ma 106 metrów wysokości i składa się z 26 kondygnacji. Wieżowiec został zaprojektowany przez architektów Ernesto Nathana Rogersa i Enrico Peressuttiego. Został zbudowany między 1956–1958 r.
Powstał na terenie zniszczonym podczas bombardowań w czasie II wojny światowej. Ma monochromatyczny, monumentalny design, który wyróżnia się wysokością i podwójną strukturą, która rozszerza się na szczycie budynku.
Habitat 67, Montreal
Budynek stanowi bardziej artystyczny wyraz brutalizmu. Bawi się formami geometrycznymi, tworząc solidną, ale jednolitą strukturę. Zaprojektował go architekt Moshe Safdie w ramach swojej pracy dyplomowej. Zależało mu na rozwiązaniu problemu przestrzeni życiowej na tym obszarze.
Projekt otrzymał nazwę Habitat 67. Stanowi ekstrawagancką i odważną wizję brutalizmu.
Wyróżnił się nie tylko swoją estetyką, ale także innowacyjnością w kwestii zrównoważonego budownictwa mieszkalnego w miastach. Do jego budowy użyto 354 betonowych bloków, tworząc w ten sposób 158 lokali mieszkalnych.
Torres Blancas, Madrid
Wspaniały przykład architektury brutalistycznej w Hiszpanii. Jest to pojedynczy wieżowiec w Madrycie, który w swojej strukturze uwzględnia figury geometryczne. Został zbudowany w latach 60. XX wieku przez Francisca Sáenza de Olivę, znanego architekta, który postanowił zamieszkać w nim do końca życia.
Łączy w sobie powierzchnie mieszkalne i biurowe, a jego wysokość wynosi 81 metrów, co czyni go jednym z najokazalszych wieżowców w stolicy. Składa się z 23 kondygnacji. Konstrukcję wieńczy dach, który otwiera się jak drzewo. Głównym materiałem konstrukcji jest żelbeton, a podporę budynku stanowią jego ściany zewnętrzne.
Brutalizm w architekturze wraca do łask?
W ostatnich latach popularyzacja różnych stylów architektonicznych w mediach społecznościowych weszła do mody. Brutalizm jest tu w czołówce – chociażby na Instagramie postów z hasztagiem #brutalism jest ponad milion. Co spowodowało odrodzenie popularności tego stylu? Trudno dać jednoznaczną odpowiedź, ale niektórzy wiążą to z faktem, że obiekty brutalistyczne są trudne do przebudowy i wyróżniają się trwałością, co może być atrakcyjne dla niektórych architektów.
PlanRadar pozwala scyfryzować zarządzanie obiektem i zyskać na wydajności
Niezależnie od rodzaju projektu, zarządzanie i komunikacja ze wszystkimi osobami zaangażowanymi w cykl życia budynku potrafią być naprawdę trudne. PlanRadar ma na celu ułatwienie życia architektom, budowlańcom, pracownikom, podwykonawcom… Platforma, która integruje wszelkie codzienne procesy i utrzymuje płynną komunikację między wszystkimi uczestnikami, pozwala zaoszczędzić średnio 7 godzin tygodniowo, zmniejszyć koszty i dostosować terminy realizacji.
Zapraszamy do bezpłatnego wypróbowania naszej platformy do budowy, zarządzania i utrzymania nieruchomości przez 30 dni.
